400 વર્ષ જુનું છે આ ચમત્કારિક હનુમાન મંદિર, ‘નંદા દીપક’ પ્રગટાવવાથી પૂરી થશે મનોકામના…

આજે અમે તમને એવા સ્થળે લઈ જઈશું જ્યાં ભગવાન શિવ અને ભગવાન શનિ પણ બજરંગ બાલી સાથે બિરાજમાન છે. સંકટોમોચન હનુમાનનું આ મંદિર હૈદરાબાદના કારવાંમાં આવેલું છે અને આ મંદિરના હનુમાનજી ને તેમના પિતા કેસરી મહારાજના નામ પર કેસરી હનુમાન કહેવામાં આવે છે.

કેસરી હનુમાન મંદિરની સ્થાપના 400 વર્ષ પહેલાં થઈ હતી:

સ્વામી સમર્થ ગુરુએ ભારતમાં હનુમાન જીની 87 હજાર મૂર્તિઓની સ્થાપિત કરી. રામદૂત ભગવાન હનુમાનના મહિમાનું કોઈ પારાવાર નથી. તે મંગલમૂર્તિ છે. ભગવાન હનુમાન તેમના ભક્તોની બધી મુશ્કેલીઓ હરી લે છે. ફક્ત તેના દર્શનથી ભક્તોની તમામ વેદનાઓ દૂર થાય છે. આ જ કારણ છે કે દરેક ગામ-નગરમાં હનુમાનનું મંદિર જોવા મળે છે.

આ મંદિરની સ્થાપના 400 વર્ષ પહેલાં થઈ હતી. આ મંદિરનો સીધો સંબંધ સર્વોત્તમ પરાક્રમી રાજા છત્રપતિ શિવાજી અને તેમના સમર્થ ગુરુ રામદાસ સાથે છે. સમર્થ ગુરુ રામદાસે મુછકુંદા એટલે કે હાલની મુસી નદીના કિનારે વર્ષ 1647 માં આ મંદિરની સ્થાપના કરી. મંદિરના પૂજારી મહંત વિનય દેશપંડેએ જણાવ્યું હતું કે આ મંદિરની સ્થાપના 400 વર્ષ પહેલાં થઈ હતી.

મોગલ બાદશાહ ઔરંગઝેબના સમયગાળા દરમિયાન, સક્ષમ ગુરુ રામદાસ દેશભરમાં ભટક્યા અને હનુમાન મંદિરની સ્થાપના કરી.

87 હજાર હનુમાનની સ્થાપના કરી:

ઔરંગઝેબે તે સમયે દેશ પર શાસન કર્યું હતું અને તે હિન્દુ ધર્મના અનુયાયીઓને ઘણી રીતે પરેશાન કરી રહ્યો હતો. તે સમયે છત્રપતિ શિવાજી મહારાજ સતત ઔરંગઝેબ સાથે લડતા હતા. તે જ સમયે, તેમના મુખ્ય સમર્થ ગુરુ રામદાસ દેશભરમાં ભ્રમણ કરીને હનુમાન મંદિરોની સ્થાપના કરી રહ્યા હતા. મહંતે જણાવ્યું હતું કે તેમણે પદયાત્રા કરતી વખતે આખા ભારતમાં 87 હજાર હનુમાન જીની મૂર્તિઓ સ્થાપિત કરી હતી. સ્વામી સમર્થે મુછકુંડ નદીમાં સ્નાન કરીને હનુમાનની પ્રતિમા સ્થાપિત કરી હતી.

પિતા કેસરી મહારાજના નામે ‘કેસરી હનુમાન’

સૌથી ખાસ વાત એ છે કે આ મંદિરના હનુમાન જી તેમના પિતા કેસરી મહારાજ ના નામે ‘કેસરી હનુમાન’ તરીકે ઓળખાય છે. મંદિર વિશે બીજી માન્યતા એ છે કે સંકટોમોચન હનુમાનને કેસર ચડાવવાનું અહીં વિશેષ મહત્વ છે. આથી તેમને કેસરી હનુમાન જી કહેવામાં આવે છે. આ મંદિરની દૈવી વિશેષતા એ છે કે અહીં ભગવાનને ઘીમાં કેસર ભેળવીને ચોલા અર્પણ કરવામાં આવે છે. તેમજ ભોગ-પ્રસાદ માટે ફક્ત ઘીનો જ ઉપયોગ થાય છે.

‘નંદા દીપક’ પ્રગટાવવાનું વિશેષ મહત્વ:

મહંત વિનય દેશપંડેએ જણાવ્યું કે આ મંદિરમાં ઘીનો દીવો વિશેષ મહત્વ ધરાવે છે. ઘીથી સળગતા દીવોને ‘નંદ દીપક’ કહેવામાં આવે છે અને ભક્તોનું માનવું છે કે આ દીવો ક્યારેય બુઝાતો નથી. આ સાથે કેસરી હનુમાનના આ મંદિરમાં નાળિયેર ચડાવવાનું પણ ખૂબ મહત્વનું છે.

ભોંયરામાં મુખ્ય પ્રતિમા સ્થાપિત છે:

આ મંદિરમાં હનુમાન જીને જોવા માટે તમારે નીચે આવવું પડશે કારણ કે ભોંયરામાં હનુમાનજીની મુખ્ય મૂર્તિ સ્થાપિત છે. સજ્જનગઢ સમર્થ રામદાસપીઠ અનુસાર, મંદિરમાં બધા તહેવારોની ઉજવણી કરવામાં આવે છે. ભક્ત આનંદ કુમારે જણાવ્યું હતું કે અહીં ગાય સેવાનું વિશેષ મહત્વ છે અને આ કારણોસર મંદિરમાં એક સુંદર ગૌશાળા પણ છે.

અહીં શ્રદ્ધાળુઓ ગાયને ચારો ખવડાવે છે અને માને છે કે જીવનમાં કેટલીય સમસ્યાઓ આવે છે, જો ગાયની સેવા નિયમિત રીતે કરવામાં આવે અને જો ભગવાન હનુમાનના દર્શન થાય તો તમામ દુખો દૂર થાય છે.

મંગળવાર અને શનિવારે વિશેષ પૂજા:

આનંદે કહ્યું કે મંદિરમાં દર મંગળવાર અને શનિવારે વિશેષ પૂજા-અર્ચના કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત રામ નવમી અને હનુમાન જયંતી સાથે નવરાત્રી ઉત્સાહથી ઉજવવામાં આવે છે. ભગવાન હનુમાનની સાથે અહીં મંદિરમાં શિવ પરિવારની મૂર્તિઓ પણ સ્થાપિત કરવામાં આવી છે. મંદિરમાં સ્વયંભૂ શનિદેવતાનું મંદિર પણ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મંદિરના પૂજારી એ તેમને સ્વપ્નમાં જોયા હતા, ત્યારબાદ પુજારીએ તેમને બહાર કાઢ્યા.

આ મંદિરની સાથે, એવું પણ માનવામાં આવે છે કે સીતાજીએ હનુમાનને અજર અને અમર રહેવાનું વરદાન આપ્યું છે. આને કારણે હનુમાન જી કળિયુગના સાક્ષાત દેવતા છે. આવી સ્થિતિમાં જ્યારે પણ ભક્તો ભગવાન હનુમાનને સાફ હૃદયથી યાદ કરે છે ત્યારે તેઓ તેમના ભક્તોને આશીર્વાદ આપે છે. હનુમાનજી ભક્તોની બધી મુશ્કેલીઓ હરી લે છે.